Verslagen Radiocafé

Verslag 25 maart 2008: Huff-Duff radiopeilinstallatie

Het is slecht weer buiten en de vooruitzichten zijn deze avond niet erg aanlokkelijk om op pad te gaan. De verwachting van nog meer sneeuwbuien en de daarbij onvermijdelijke gladheid zou volgens Dick Zijlmans wel eens kunnen betekenen dat hooguit acht mannen deze avond aanwezig zullen zijn.

In het zaaltje is Hans Focke al bezig de zaak voor te bereiden voor zijn lezing over het opsporen van U-boten in de Tweede Wereldoorlog. Een meegebrachte beamer wordt beproefd en opgesteld om straks deze lezing vlekkeloos te doen verlopen. Persoonlijk ben ik niet zo'n voorstander van beamers, episcopen en diaprojectoren. Zelf sta ik liever voor het bord en maak gebruik van het whitebord. Je kan dan gemakkelijker inspelen op de reactie's van de aanwezigen. Je bent dan ook niet gebonden aan een vooraf vastgestelde tekst dat bij het plaatje past dat geprojecteerd wordt. Wat mij toch ook aantrekkelijker lijkt voor diegenen die nu in het half duister moeten zitten en nauwelijks de man zien die de lezing verzorgd.

Tegen achten loopt het toch redelijk vol en zijn alle plaatsen bezet, waaruit blijkt dat de weersomstandigheden voor een echte radioliefhebber geen reden zijn om thuis te blijven. Misschien ook wel dit keer nieuwsgierigheid wat er nu eindelijk wordt bedoeld met de aangekondigde 'Huff Duff' voordracht. Het blijkt een HF-DF radiopeiling te zijn, als wapen tegen de duitse U-boten. Een door de Engelsen ontwikkelde nauwkeurige radiopeilinstallatie waarmee de positie van duitse onderzeeboten op zee konden worden gepeild, gedurende de uitgebreide radiocommunicatie tussen deze U-boten en hun hoofdkwartier.

Huff-Duff antenne
Deze berichten werden gecodeerd verzonden via een langegolfzender in de frequentie's van 14 tot 65 kHz. Deze zeer lange golflengtes kunnen doormiddel van magnetische antennes ook onder water ontvangen worden tot een diepte van 20 tot 25 meter. Om echter berichten terug te zenden naar het hoofdkwartier moest de boot boven water komen. De door de Engelsen gebruikte peilantennes doen mij gelijkenissen zien met die van SFR in 1921. Met andere woorden het is aan te bevelen om veel oude boeken en geschriften door te lezen, veelal worden dan de nieuwe ontwikkelingen beter begrepen met deze voorkennis.

Zoek raamantenne van SFR uit 1921


Uit de, overigens door Hans zeer begrijpelijk gebrachte, voordracht kwam ter sprake dat gebruik gemaakt werd van een 6-krings ontvanger welke in 1929 was ontworpen: de E437S, waarmee met een magnetische antenne onderwater op zeer lange golflengtes kan worden ontvangen. Het peilen door de Engelsen om deze berichten te onderscheppen en te ontdekken waar de gezochte U-boot zich bevindt, geschiedt volgens het principe Bellini-Tosi waarbij twee haaks op elkaar staande peilramen die middels een draaibare zoekspoel met een ontvanger zijn verbonden.

De duikboot die tot zinken gebracht moest worden, door de destroyers, en onderwater slechts 8 knopen kon varen, moest alle zeilen bijzetten om te kunnen ontkomen. Het lijkt mij moeilijk onder water, maar hopelijk had de U-boot wind mee. Een beetje ruw weer kon trouwens gunstig zijn om te ontsnappen.

Destroyer met antenne

De hoog opgetuigde antennes van de jagende destroyers (zie foto) zwiepten dan heen en weer tengevolge dat de afstemming van de draaispoel onnauwkeurig werd. Ontsnappen aan de vernietigende dieptebommen was dan toch nog mogelijk.

Een interessante lezing, deels overgenomen uit het boek van Arthur Bauer dat in het Duits is geschreven en niet door iedereen goed gelezen kan worden en nu door Hans Focke een hoofdstuk is vertaald naar een goed volgbare voordracht.

Voor geïnteresseerden is op Google na het intikken van 'U-264' een aardig verhaal te lezen over de duikboot type VllC.

Duitse U-boten; U-264

Voor meer informatie over dit onderwerp kan men contact opnemen met de Technische Commissie.

Daarna kwam Gyula Kiss kort aan het woord over zijn nieuwste reflex creatie. Met de gedrevenheid van Marconi, die al in zijn tijd lampen meerdere functie's liet vervullen en hiervoor smoorspoelen gebruikte om zijn doel te bereiken en daarmee de energieslurpende gloeidraden van meerdere lampen wist te beperken. Nu juist bedoeld om experimenteel leuke ontwerpen te maken waarbij de lat even hoger komt te leggen dan van een gewone radio.

Op 22 april zal Gyula uitgebreid zijn bevindingen bespreken en uitleg geven over het zelf wikkelen van de benodigde spoelen en hoe dit te controleren met de benodigde meetinstrumenten. Het toestelletje functioneert met slechts één buis de dubbeltriode ECC81, welke vijf keer door diverse frequentie's wordt doorlopen zonder overdreven warm te worden of rood aan te lopen. Het werkt op luidsprekersterkte en de constructeur moest zelfs ingrijpen in de schakeling om het overdonderende geluid uit de luidspreker tot normale proporties terug te brengen.

De avond werd besloten door een leerzame film over de Baird televisie en de diverse ontwerpers die er voor zorgden dat we nu thuis gezellig TV kunnen kijken.

Piet van Schagen.


    

/nieuw van Google