Fotograferen van radio's

Een radio fotograferen gaat niet altijd zoals je je dat zou wensen. Bovenstaande foto is lelijk mislukt, omdat de flitser van de camera de schaal bijna onleesbaar maakt.
Flitsen bij het maken van een foto van een radio is meestal geen goed idee, omdat de radio vaak een glimmende schaal heeft, die het flitslicht resoluut terugkaatst. Maar zonder flits lukt het meestal ook niet, omdat er te weinig licht is.
Dat is slechts ten dele waar, ook met weinig licht kunnen we goede foto's maken, zolang we maar de juiste hulpmiddelen gebruiken.
Een statief kan ons goede diensten bewijzen. Statieven zijn er in allerlei soorten en maten. Bij een eenvoudige compact camera kunnen we met een relatief klein en goedkoop statief volstaan.

Foto met dezelfde camera, nu zonder dat er geflitst is.

Deze foto is met dezelfde camera gemaakt, alleen hebben we nu de camera op een statief geplaatst en hebben we ervoor gezorgd dat er niet wordt geflitst. Hoe dat in zijn werk gaat, leg ik hieronder uit.

Het voordeel van een statief gebruiken is dat we ook op ons gemak op het display achterop kunnen kijken of de radio keurig centraal op de foto komt. We kunnen het statief met de camera op ons gemak iets naar links, naar rechts, naar voren, naar achteren, naar boven of naar onderen verplaatsen totdat de radio keurig in het midden van het display verschijnt.

Opstelling van camera op statief en radio.

Ik gebruik als achtergrond platen karton, die voorzien zijn van een coating van grijs, zwart of wit. Deze platen zijn te koop bij winkels voor schildersbenodigdheden. Ze zorgen voor een rustige achtergrond.
Als voorbeeld gebruik ik een Canon Powershot A710IS. Bij andere camera's werkt het waarschijnlijk iets anders, dan zal de gebruiksaanwijzing er even aan te pas moeten komen, om de juiste instellingen te vinden. Meestal zijn de hier toegepaste instellingen op de een of andere manier wel mogelijk.

De flitser uitzetten.

Allereerst zorg ik ervoor dat de flits uit staat. Bij deze camera moet je dan enkele keren drukken op het knopje met het symbool van een bliksemschicht. Het is een menu dat steeds weer opnieuw rondgaat. Bij enkele keren drukken op dat knopje verschijnt er in het display een bliksemschicht met een streep er door. Dat betekent dat de flitser niet zal afgaan. Precies wat de bedoeling is.

Beeldkwaliteit op Superfijn zetten.

Nu we toch bezig zijn, maken we ook enkele andere instellingen. Het liefst maak ik opnames met een zo goed mogelijke kwaliteit. Hoe hoger de kwaliteit, hoe meer ruimte de foto's op de harde schijf innemen. Maar bij een mindere kwaliteit zien de foto's er niet zo mooi uit. Ik  heb liever foto's die er mooi uitzien.

Hoge resolutie kiezen.

Een andere manier om zo veel mogelijk beeldinformatie in de opname vast te leggen is het kiezen van een hoge resolutie. Dat levert wel grote (in Megabytes) afbeeldingen op (het aantal beeldpixels is hoog), die veel ruimte op de harde schijf innemen. Maar we kunnen de foto's later altijd nog verkleinen, als we willen. Beeldinformatie die we niet hebben opgenomen, kunnen we niet terugkrijgen. Daarom kies ik er altijd voor om de kwaliteit van de opnames zo hoog mogelijk te maken.

Zelfontspanner inschakelen.

Als de flits uit staat dan is er te weinig licht om uit de hand te fotograferen. We moeten dan een lange sluitertijd gebruiken en als we dan uit de hand fotograferen krijgen we een 'bewogen' foto.
Als we de camera op een statief zetten, kunnen we wel met lange sluitertijden werken. Belangrijk is wel dat we bij het afdrukken van sluiter de camera niet bewegen, anders mislukt de foto alsnog. We voorkomen dat door de zelfontspanner aan te zetten. Dat betekent dat de camera pas een foto maakt enkele seconden nadat de sluiter is ingedrukt.
Ik kies dan het liefst voor een voorlooptijd van 10 seconden. Mocht de camera wat zijn gaan wiebelen door het indrukken van de sluiter, dan is die na 10 seconden zeker wel uitgewiebeld.
Sommige camera's hebben een afstandsbediening of de mogelijkheid tot het aansluiten van een draadontspanner. Dat is eigenlijk nog beter.

Enkele eenvoudige statieven.

Door de camera op een statief te zetten, voorkomen we, dat bij omstandigheden met weinig licht, de foto's onscherp worden doordat de sluitertijd te lang is. Het gebruik van een statief is dus een goed hulpmiddel om scherpe foto's te verkrijgen. Bovendien is het dan makkelijker om  nauwkeurig het motief (de radio) precies in het midden van de foto te zetten.

Er is nog iets waar we op moeten letten om scherpe foto's te verkrijgen: De scherpstelling van de lens van de camera. Meestal gebeurt dit automatisch (autofocus) en hoeven we ons daar niet druk om te maken. Bij de camera die ik hier als voorbeeld heb gebruikt geeft de camera voor de opname aan of hij goed is scherpgesteld. Dat doet hij door in het display een groen kader te laten zien.

Groen kader geeft aan dat de camera goed heeft scherpgesteld.

Dat automatisch scherpstellen gaat niet altijd goed. Soms staat de camera te dichtbij en kan de lens niet goed worden scherpgesteld. We kunnen dat oplossen door de camera wat verder van het object af te plaatsen, of door de zogeheten 'macroknop' van de camera in te drukken. Deze macroknop zorgt ervoor dat de camera van dichtbij scherpe opnames kan maken. De macroknop is bij de meeste camera's te herkennen aan een symbooltje van een tulp.
 
De BX310A met een andere camera fotograferen gaat op ongeveer dezelfde manier.
Met een andere camera laat ik zien dat de instellingen vergelijkbaar zijn: flits uit, grootte van de opname (resolutie), kwaliteit van de opname, zelfontspanner, en de macroknop (was bij deze camera inderdaad nodig). Het groene bolletje geeft aan dat de camera goed is scherpgesteld.


De foto gemaakt met de Sony ziet er ook goed uit.

Als je opnames hebt gemaakt, controleer je die meestal op het display van de camera. Je kan dan zien of de belichting goed was en of hinderlijke reflecties de opname niet bederven. Maar pas op! De scherpte van de foto komt op het display niet altijd goed over. De opnames lijken op het display vaak scherper dan dat ze in werkelijkheid zijn. Als je een aantal opnames hebt gemaakt kun je deze het beste controleren op de pc.

In deze beschrijving heb ik een voorbeeld gegeven hoe je met een redelijk eenvoudige digitale camera goede foto's van radio's kan maken.
Het is belangrijk dat er niet met de ingebouwde flitser van de camera wordt geflitst, want dat levert geen mooie resultaten op. Beter is het om de flitser uit te zetten en de camera op een statief te zetten en met lange sluitertijden te werken.

Ik heb deze foto's gemaakt in de woonkamer, terwijl het buiten bewolkt weer was. Een punt van aandacht is dat er geen direct zonlicht op de radio schijnt, dit kan lelijke schaduwen, of reflecties en hoge contrasten opleveren die er op de foto niet mooi uitzien.

Kunstlicht gebruiken

Met kunstlicht bedoelen we: licht dat niet afkomstig is van daglicht. Dus op kunstmatige manier wordt verkregen: flitsers of lampen. Kunstlicht gebruiken betekent dat we niet afhankelijk zijn van daglicht.

Een flitser gebruiken wil niet per se zeggen dat foto's zullen mislukken. Wat betere camera's, de meeste spiegelreflexcamera's, hebben de mogelijkheid tot het aansluiten van een externe flitser. Als we die flitser omhoog richten, zodat het flitslicht tegen het (witte) plafond wordt teruggekaatst, krijgen we beslist wel een goede foto..

Spiegelreflex met externe flitser.

Het licht dat via het plafond wordt gekaatst (indirect licht) zorgt voor een wat diffuse belichting. Dit levert ook een goede foto op.

Foto gemaakt met spiegelreflex en externe flitser die via het plafond de radio belicht..

Een ander voorbeeld van kunstlicht is bijvoorbeeld een bouwlamp. Ook nu is het belangrijk dat de lamp niet direct op de radio schijnt, want dan kunnen we weer lelijke reflecties krijgen. Laat de bouwlamp daarom tegen het plafond schijnen (mits het een wit plafond is), of via een witte plaat of iets dergelijks. 

Indirecte verlichting door een bouwlamp via het plafond als lichtbron te gebruiken.

Bij het gebruik van een bouwlamp kan het gebeuren dat de kleuren niet helemaal goed overkomen. Dan is de witbalans niet in orde.

Kleurbalans lijkt goed, maar is toch iets te geel.

Kleurbalans is niet in orde, de kleur is veel te geel.

De witbalans van de camera kan in de meeste gevallen op de camera worden bijgeregeld als deze niet automatisch goed wordt ingesteld. En soms moet je gewoon wat dingen uitproberen. Het voordeel van een digitale camera is dat je mislukte opnames gewoon kan weggooien, dus als je niet helemaal zeker bent of de opname goed is, maak dan een nieuwe met een iets andere instelling. Controleer de opnames op de pc en maak ze desnoods opnieuw met andere instellingen.

Witbalans instellen.

De BX310A nu belicht door een bouwlamp die via het plafond indirecte verlichting verzorgt.

In bovenstaande opname is de witbalans helemaal in orde. Als referentiekleur heb ik hier het grijs gebruikt. Dit moet neutraal grijs zijn. Als dat zo is, dan is de kleur van de foto in orde.
Vermijd het gebruik van een een bouwlamp tegelijk met daglicht, want dat kan de kleurbalans niet goed worden ingesteld. We krijgen dan namelijk een menging van uiteenlopende lichtsoorten. Daar kunnen camera's niet goed mee omgaan.
Overigens is het ook een kwestie van smaak hoe de kleurbalans wordt ingesteld. Sommigen zullen een wat 'warmere' foto mooier vinden.

Samenvatting

Tot zover enkele tips voor het maken van foto's van radio's. Ik herhaal nog even de belangrijkste:

  • vermijd direct flitslicht, dit leidt tot lelijke reflecties;
  • gebruik een statief om langere sluitertijden te kunnen gebruiken;
  • gebruik de zelfontspanner en stel die in op een zo lang mogelijke tijd;
  • zorg dat de camera goed is scherpgesteld.

En bedenk: Het voordeel van digitale foto's maken is dat je er zo veel kan maken als je wilt, mislukte foto's kun je weer gewoon weggooien. Dus experimenteer volop!

Veel plezier bij het maken van radiofoto's!
 

Piet Blaas.