Verslagen Radiocafé

10 mei 2016: Geert Paulides, PA7ZEE, over Summits on the Air

Het is een inmiddels wereldwijd operationeel Award-programma waarbij zendamateurs opereren vanuit bergachtige locaties. Er wordt op zo’n berg een tijdelijk station opgezet waarvan verbindingen worden gemaakt. Het is aan strenge regels gebonden, de top moet lopend en klimmend bereikt worden. Alle apparatuur moet uit batterijen gevoed worden. Dus geen generatoren van welke aard dan ook. Diegene die zo’n station plaatsen worden activators genoemd. Een mooie naam voor deze mannen, die er alles voor over hebben om na een vaak moeilijke en levensgevaarlijke klimtocht hun hobby willen uitoefenen. Minstens vier QSO’s moeten worden gemaakt.

Geert is voor mij geen onbekende, want zeker drie jaar hebben wij vele locaties bezocht van de VERON om daar  voordrachten te houden over het BTTF-programma. Waarbij Geert als Radiozendeling en ondergetekende als Radiohistoricus optraden voor de plaatselijke zendamateurs. Daarbij ook nog samen morselessen genoten van Gerard Pool. Deze avond wilde ik dan ook niet missen.

De naam zegt het al, “Toppen in de Lucht”.  Afgekort SOTA.  Ik begreep al snel dat het geen toeristische uitstapjes zijn maar meestal zeer moeilijk te beklimmen bergen waarbij de temperatuur kan dalen en onderkoeling op de loer ligt. Zo te horen lijkt het mij eerder op zelfkastijding dan een gezellig uitstapje.  Het is ook belangrijk er voor te zorgen dat de bepakking niet te zwaar wordt, dat betekent alleen dat meenemen dat strikt nodig is. Wel begreep ik uit de lezing dat een rol closetpapier niet vergeten mag worden.

Bij een eerdere veldoefening waarbij wegens hoge nood achter een oude wilg even werd halt gehouden, bleek dat het gebruik van gras en bladeren niet is aan te bevelen. Welig groeiende brandnetels zorgen  zeker twee dagen voor wijdbenig lopen. Om te kunnen zitten tijdens het maken van verbindingen werd door Geert  een  klein stoeltje mee genomen. In de leuning staat ingebrand Pliant, wat de indruk wekt geschikt te zijn voor de tuin om rustig tussen de planten te zitten met een spannend boek. Het heeft echter met het Franse werkwoord plier te maken, dat vouwen betekent. Al doende leert men, vandaar dat eerst wordt begonnen met een wat eenvoudige berg liefst in Nederland. Dan zal niet meevallen, we hebben de Pietersberg op het Drielanden punt. Hoe weet je dan op het hoogst punt in welk land je bent. Dus verder zoeken. Er zijn hier en daar verhogingen in het landschap die men heuvels noemt.

Heel erg lage heuvels, waarbij één stap voldoende is om er boven op te staan,  zijn zo genoemde vluchtheuvels en vallen buiten beschouwing. In de buurt van Apeldoorn is een heuvel die men wel aanduid als de Torenberg. Met een hoogte van 107 meter een niet te zware klim. Daar maar beginnen met het opbouwen van een station. De auto is op een zijweg gemakkelijk te parkeren. Even de snelweg oversteken en via de berm en iets dat op een droge greppel lijkt het bos in, richting de Torenberg. Een groot hek zorgt er voor dat het moeilijker wordt dan gedacht. Aan het hek ook nog een bord met de woorden verboden toegang Art 461. Van iedere Nederlander wordt verwacht dat hij de wet kent en weet wat Art 461 inhoudt. Voor diegene die het ontschoten is. Hij die zonder daartoe gerechtigd te zijn zich op een ander grond waarvan de toegang op een voor hem blijkbare wijze door de rechthebbende is verboden, bevindt of daar vee laat lopen, wordt gestraft met een geldboete van de eerste categorie.

Als we daarbij bedenken dat het een koninklijk domein is waarvan de eigenaar nog rondrijd in een koets uit 1898 met een haveruitstoot van 40%. Leuk voor vogels maar minder voor pedelisten, dan zal de straf ook wel uit die tijd zijn en is geseling nog wel het minste wat men te wachten staat. Een geoefend  zendamateur slaat daar echter geen acht op. Een honderd meter verderop is zelfs een ingang met een wildrooster en slagboom. Het bordje Art 461 ontbreekt hier ook niet. Nergens wat van aantrekken en het Wilhelmus fluitend verder lopen de berg op,  nog wel een groot geweidragend  hert dat verbaasd naar de indringer kijkt, maar gelukkig een andere kant op loopt. Het is doodstil boven op deze heuvelachtige berg, mooi weer trouwens ook nog. Nee deze dag kan niet meer stuk. De apparatuur wordt opgesteld de antenne gooien over een boomtak lukt gelijk de eerste keer. Alles zit die dag mee, zelfs redelijk wat verbindingen kunnen maken.

Als Geert zijn logboek invult met de nodige gegevens klinkt geronk dat snel naderbij komt. Onverwacht komt een militaire helikopter in zicht boven de bomen. Geert weet het zo levendig te vertellen dat zelfs  enkele toehoorders in het zaaltje omhoog kijken. Iemand mompelt: “Wegwezen!” Nou dat was niet nodig want razendsnel pakte hij alles in en daalde de berg af. Stel dat er plichtsgetrouwe koddebeiers zijn richting opkomen en hem aanhouden. Hij hoort ze in gedachten al vragen na controle van de inhoud van zijn rugzak.  Een closet rol meneer dat wordt een fikse boete!! Ja meneer het illegaal bemesten van koninklijke grond is absoluut niet toegestaan. Stel dat iedereen dat gaat doen!  Maar zover komt het gelukkig niet.  Geert staat bijtijds veilig aan de andere kant van de slagboom.

Geert gaat nog lang door met zijn verhaal en de bergen worden steeds hoger en ook moeilijker te beklimmen. Het meesjouwen van zijn transciever de FT817 die nog al wat stroom lust en graag gevoed wil worden via een loodaccu valt niet mee en dan ook nog een klapstoel mee slepen. Bij elkaar met alle hulpstukken en wat er nodig is om zo’n tocht veilig te kunnen afleggen, is 10 kilo wel de limiet. De FT817 wordt vervangen door een zelfbouw set van Elecraft, de KX1, die op batterijen werkt.

Op een externe batterij van 14 volt kan deze set 3 watt aan de antenne leveren. Een batterijhouder met 10 penlite batterijen is iets te veel en een batterij daarin wordt vervangen door een dummy gemaakt van aluminium. Mocht de spanning na lang gebruik iets zakken dan kan deze vervangen worden door een echte penlite.  De inwendige weerstand loopt bij veroudering op en de inwendige spanningsval neemt toe dus erg lang zal dat niet helpen. Maar kan net voldoende zijn om nog een snelle verbinding te kunnen maken.

Maar een handvol reserve batterijen zal geen overdadige gewichtstoename leveren. Dan maar op wat anders bezuinigen. Twee sneden brood bijvoorbeeld. Geert neemt als hij over dit onderwerp spreekt de rugzak mee waarin alles tijdens zo’n tocht wordt meegenomen. Men kan dan zien wat zo al  nodig is om verbindingen te maken.  Wie daar meer over wil weten, raad ik aan zijn artikel Meer door Minder te lezen in het VERON blad Electron van Maart 2016 jaargang 71. Beter nog zijn leerzame lezing over SOTA bij te wonen, waar hij nog veel meer verteld over diverse bergen die beklommen zijn.

Hoe weet men nu hoeveel verbindingen er zijn gemaakt?  Dat is te controleren aan de QSL-kaarten die verzonden worden door de ontvanger. QSL betekent: Ik bevestig de ontvangst.

 

Hierop is vermeld de call van het station en die van het ontvangen station. De tijd in UTC  de frequentie in MHz, type modulatie en de kwaliteit RST van de ontvangst  met de cijfers 1 tot en met 9.   R= leesbaarheid,  S = sterkte en T = Toon.
De T wordt alleen ingevuld bij CW ( morse ). Ook de R is eigenlijk meer de kwaliteit van de punten en strepen op de papierband, met een maximum cijfer 5. Voor alle handelingen met de microfoon worden dan ook  alleen R en S ingevuld. Geert werkt in hoofdzaak met morse wat het voordeel heeft dat grotere afstanden bereikt kunnen worden. Het is feitelijk het echte zendamateur werk. Gesproken woord, telefonie, is gelijk aan telefoneren, alhoewel men zich moet beperken tot mededelingen die met deze zendtechniek te maken hebben, een verordening van de postwet.

Deze kaarten worden in eigen beheer verzonden en kunnen afgehaald worden bij de QSL-manager van de vereniging, waar je bij aangesloten bent. Voor onze technici is het begrijpelijk om wat meer over deze backpacker zendontvanger te weten te komen. Een uitgebreide beschrijving is te vinden op internet, maar om zoeken te besparen hierbij alvast het schema.



Klik voor groter schema

De Elecraft KX1 is een multiband CW station voor de 20 en 40 meterband compleet met zes penlite batterijen en voorzien van een automatische antennetuner. De bedieningsorganen en de plug-in paddle zijn handig bij het gebruik op een strandstoeltje en zelfs in bed. Er is een aansluiting voor een lampje om ook bij invallende duisternis te kunnen werken. De afmetingen zijn slechts 3 x 8 x 13 cm en het gewicht is 250 gram compleet met de aangebrachte paddle seinsleutel. Werkt op de 20 en 40 meter banden en het is mogelijk voor uitbreiding op de 30 en 80 meter banden .

Maximum power is met de interne 9 volt batterij  1,5 – 2 watt met een externe voeding van 12 volt 3 – 4 watt.  

Piet van Schagen.