Verslagen Radiocafé

Verslag 11 maart 2008: Zenith Radionic Cobra pick-up element

Zoals afgesproken op de voorgaande avond werd het Zenith Radionic Cobra pick-up element besproken en gedemonstreerd. Van het NGG was alleen Ton Damstra aanwezig. Peter Boin en René Daemen waren verhinderd. Jammer natuurlijk, omdat dit toch een van de lezingen is die juist voor onze grammofoonliefhebbers iets zou kunnen betekenen. Dit, in vergelijking met de gangbare toonafnemers afwijkende systeem, werd in 1946 door Zenith op de markt gebracht. Een uiterst lichtgewicht element met afmetingen van rond de 15 x 10 x 5 mm³ bevat slechts een inductief element.

Een spoel waarin een kern, welke door de naald in beweging wordt gebracht met gevolg dat de Q-factor van de spoel varieert met de naaldbeweging. De spoel van het element is opgenomen in een faseverschuivend netwerk, in een circuit van een triode 6J5 (in latere uitvoeringen een ECC82) welke oscilleert in een frequentie van 2,5 MHz.

Het oscillatorsignaal is zo sterk dat er gelijkrichting ontstaat. Door de in het ritme van het LF-signaal variërende Q-factor en de daardoor wijzigende amplitude door demping, ontstaat er AM-modulatie die, als we met de scoop meten, na de weerstand R2 van 56 kOhm, al bijna vrij is van het hoogfrequentsignaal van de oscillator. Een corrigerend filter, doormiddel van een netwerk van weerstanden en condensatoren, zorgt ervoor dat aan het rooster van de 6SJ7 (in de latere uitvoeringen een EF86) een vrij schoon en aangepast laagfrequent signaal wordt aangeboden.


Klik voor vergroting

Een wat wonderlijke schakeling die gedetailleerd en uitgebreid op het bord met formules werd berekend en een duidelijk beeld gaf van de werking van deze unieke schakeling.

Deze schakeling werd niet alleen gebruikt in radio-ontvangtoestellen met een ingebouwde platenspeler, waarbij dan de normale afstemoscillator wordt gebruikt in een vaste afstemming op 120 meter, maar ook in Juke Boxen zoals de Wurlitzer. Juist nu nog in de Juke Box handel komen we ze nog regelmatig tegen. Het leek mij wat lastig om speciaal voor deze avond een complete versterker uit zo'n platenmachine mee te nemen met al de benodigde remote controls en wat er nog meer bij komt kijken.

Daarom heb ik de oscillator plus de eerste versterkertrap op een klein chassis nagebouwd met als laagfrequent eindversterker een signaltracer van Philips.

Het kleine elementje, geplaatst in een zelfbouwarmpje, met een soepel bewegend draaipunt geplaatst, naast een bestaande PE-platenspeler met een vierpool machine met bandaandrijving om rumble te voorkomen. De demonstratie verliep vlekkeloos met een 78-toerenplaat. Om in stijl te blijven een Columbia plaat met een opname van Victor Silvestor met een bijna tot dansen uitnodigende slow-foxtrot: 'Love is a many splendered thing'.

En dat klonk onvervormd uit het luidsprekertje van het Philips meettoestel. Het rode element is dan ook uitsluitend geschikt voor 78 toeren, om minigroef te draaien is het groene element nodig. Het geheel trok veel belangstelling, het bleef niet bij het ene plaatje.

Het valt niet mee om even gauw wat in elkaar te zetten om zo'n demonstratie te kunnen geven. Ik wil hierbij wel even vermelden dat het Cobra-element en de benodigde schema's mij zijn verstrekt door Nimko Lodewijk van Original Jukebox Compagnie. Anders was het mij niet gelukt binnen veertien dagen deze lezing voor te bereiden en vooraf de zaak te bestuderen en te bemeten. Het werd weer tijd voor de drinkpauze en daarna had Dick Zijlmans weer een paar leuke radiofilms uit een ver verleden, die het bekijken waard waren. Met andere woorden: het was weer een geslaagde avond.

Piet van Schagen.

 

    

/nieuw van Google