De Philips B8X72A is een top model radio uit
1957. Om deze radio in je bezit te krijgen moest
je er toen 698 gulden voor neertellen. Omgerekend
naar het huidige prijspeil (2009) zou dat nu 1950
euro zijn.
Het toestel werd destijds als
volgt aangekondigd in een advertentie:
Ik zocht al een tijdje naar deze
fraaie radio met een FM band tot 108 Mhz. Normaal
gaat dit bij radio's tot 100 Mhz, maar er zijn
destijds ook enkele voor de export bedoelde
exemplaren (die een FM band hebben tot 108 Mhz) in
Nederlandse huishoudens terechtgekomen.
Waarschijnlijk via de Philips personeelswinkel.
Deze export uitvoering was gemaakt voor de
Zuid-Amerikaanse markt en te herkennen aan
".../54" achter het typenummer. Het is
dus een B8X72A/54 volgens het typeplaatje.
In februari 2009 zag ik dit type radio (met de
door mij gewenste FM tot 108 Mhz.) op Marktplaats
staan. Ik heb contact opgenomen met de verkoper,
en op zaterdag 21 februari 2009 heb ik de
prachtige radio opgehaald in Nunhem (Limburg) voor
het bedrag van 65 euro. De verkoper vertelde dat
hij hem in 1978, op 15 jarige leeftijd, had
gekocht van de eerste eigenaar, woonachtig in
Neer. Deze mensen kochten een “echte
stereo-installatie” en deden de B8X72A/54 van de
hand. Hij stond daar in de keuken en dat verklaart
de licht vettige aanslag in de radio. De nieuwe
jonge eigenaar heeft hem een aantal jaren gebruikt
en vervolgens is hij naar zolder verhuisd.
Recentelijk is deze unieke radio weer tevoorschijn
gehaald, maar hij speelde niet meer. Er werd
besloten hem dan maar te verkopen.
In welke staat was de radio toen ik hem kocht ?
- Algemeen: de kast heeft wat gebruikssporen,
maar geen grote beschadigingen,
- De schaal is in orde, geen afbladderend
verf,
- Het chassis is wat vettig vanwege het
verblijf in de keuken bij de eerste eigenaar,
- De hoornluidspreker AD2390BZ ontbreekt,
- De beide achterwanden en het serviceluik
ontbreken,
- De radio speelt niet, maar kraakt wel als je
tegen de EL86 tikt,
- De afstemming van de FM slipt (een bekend
euvel bij dit type radio).
Omdat ik hem regelmatig wil gaan gebruiken, zal
hij een algehele revisie ondergaan. Het doel
hiervan is om deze B8X72A/54 zo compleet en
origineel mogelijk maken. Daarbij zullen de
teercondensatoren en de schermroosterweerstanden
allemaal vervangen moeten worden. Alle
composietweerstanden worden doorgemeten en
desnoods ook vervangen.
Het chassis moet worden gereinigd om het te
ontdoen van vet en stof.
De ontbrekende onderdelen, zoals bijvoorbeeld de
hoornluidspreker, zullen opgespoord moeten worden.
Philips drukkamer luidspreker
AD2390BZ
Update 9 maart 2009
Inmiddels is het chassis uitgekast en
schoongemaakt. Het resultaat is redelijk, helemaal
schoon krijg ik het niet. Alle weerstanden
nagemeten, een aantal zijn flink in waarde
verlopen. Met name R6, R10, R15, R20, R23, R42,
R44, R49, R79, R81 en R82. Bovendien hebben R6,
R15 en R44 een andere waarde als in het schema
aangegeven staat:
- R6 (volgens schema 39 kOhm) is samengesteld
uit 2 weerstanden van 110 kOhm parallel,
hetgeen 56 kOhm maakt;
- R15 (volgens schema 82 kOhm) is samengesteld
uit 2 weerstanden van 200 kOhm parallel,
hetgeen 100 kOhm maakt;
- R44 (volgens schema 680 kOhm) is in
werkelijkheid 560 kOhm
Verder ontdekte ik dat C161 een andere waarde
heeft dan in het schema aan staat gegeven. Ik trof
een teercondensator van 33.000 pF aan, terwijl het
schema over een waarde van 82.000 pF spreekt. Alle
teercondensatoren heb ik vervangen voor de bekende
mosterdkleurige exemplaren van Philips.
Onderstaand een lijstje met de vervangen
condensatoren:
Nummer |
Waarde
volgens schema
|
Voltage |
C25 |
33000 pF |
125 V |
C27 |
3900 pF |
400 V |
C28 |
12000 pF |
125 V |
C30 |
4700 pF |
400 V |
C58 |
5600 pF |
400 V |
C62 |
2700pF |
400 V |
C67 |
5600 pF |
1300 V |
C75 |
0,1 uF |
400 V |
C154 |
1000 pF |
400 V |
C155 |
10000 pF |
125 V |
C157 |
1200 pF |
400 V |
C161 |
82000 pF (is
dus 33000 pF geworden) |
400 V |
C162 |
82000 pF |
400 V |
Update 30 maart 2009
Vandaag begonnen aan een revisie van de
toonregeling.
De toonregeling bestaat uit 5 schuifcontacten,
bediend door de 5 kleine bruine knopjes aan de
voorzijde met de aanduidingen “Fidelità / Dolce
/ Mezzoforte / Forte / Parola”. Het volume van
de standen “Dolce / Mezzoforte / Forte” wordt
geregeld door een potmeter aan de achterzijde van
de radio. Dit is de zogenaamde Stabilotone.
Het volume voor de standen “Fidelità en
Parola” wordt geregeld met de ‘normale’
potmeter aan de voorzijde van de radio. De
“Parola” knop is bedoeld voor spraak, de
“Fidelità” knop is de Hi-Q stand van de radio
en voornamelijk bedoeld voor de weergave van
platen via een (extra aan te sluiten)
platenspeler.
Elke keuzemogelijkheid heeft zijn eigen
indicatielampje:
- Fidelità: achter een schermpje met de tekst
“Hi-Q” zal een wit lampje oplichten
- Dolce: en groen lampje zal oplichten
- Mezzoforte: een groen en rood lampje zal
oplichten
- Forte: een rood lampje zal oplichten
- Parola: achter een schermpje met de
afbeelding van een hoofd zal een wit lampje
oplichten
Ik heb de hele toonregel unit gedemonteerd en
grondig schoongemaakt. Deze was behoorlijk vettig
doordat er olie of contactspray in gespoten was.
Er is nogal kwistig gespoten met het vettige
goedje, het gedeelte van het chassis waar de
toonregeling gemonteerd zit, zat ook helemaal
onder.
Ook de potmeter van de Stabilotone heb ik helemaal
uit elkaar gehaald en gereinigd. De koolstofbaan
was nog goed, dus na reiniging kan deze weer
dienst doen zonder te kraken.
Het inspuiten met olieachtige substanties van
schuifcontacten en potmeters is geen verstandig
idee: de olie zal stroperig worden door uitdroging
en stof, en zal daardoor op den duur een
isolerende werking hebben op de contacten en er
bovendien voor zorgen dat de bewegende delen
stroef gaan lopen. Hierdoor moet er meer kracht op
de knopjes uitgeoefend moeten worden en kunnen
deze breken of de bowdenkabels sneuvelen. Bijna
alle radio’s uitgerust met dit soort
toonregeling hebben vroeg of laat problemen als
boven omschreven. Inspuiten met olie of iets
dergelijks biedt dus alleen op de korte termijn
soelaas. Wil je de toonregeling goed benutten op
langere termijn, dan zul je niet ontkomen aan een
demontage- en schoonmaakactie.
Het is een behoorlijk tijdrovende klus, alle
kabeltjes zullen een voor een losgesoldeerd moeten
worden. De kabels zijn met 2 tot 4 stuks
samengevoegd in een grijze soepele kous. Er zijn
10 van deze kousen aangesloten op de
schuifcontacten, met in totaal 25 contactpunten.
Ik heb de kousen met tape voozien van een
nummer, en daarna de layout van de schuifcontacten
getekend. Bij elke kous die ik lossoldeerde heb ik
de kleuren van de draden genoteerd bij het juiste
soldeeroog op het schuifcontact. Een secuur werkje
waar je de tijd voor moet nemen.
Al met al heeft het mij in totaal 6 uur gekost,
notitie maken van de aansluitpunten, kous
nummeren, lossolderen draden, unit verwijderen en
demonteren, alle afzonderlijke onderdelen
ontvetten en controleren, unit weer in elkaar
zetten, unit testen op mechanische werking, unit
monteren op het chassis, draden weer vast
solderen. 1x bowdenkabel vervangen, potmeter
Stabilotone demonteren, schoonmaken en weer
terugplaatsen.