Philips B7X73A, 1957

door Pim Vercoulen

Enkele jaren geleden bezat ik een uitgebreide collectie Philips Plano radio’s uit de periode 1957 – 1965. Onder andere de vier Philips HiQ sets: de BX642A, de B6X62A, de B7X73A en de B7X83A. Iedereen kent de uitdrukking: “het bezit van de zaak is het eind van het vermaak”. Dat gold in sterke mate voor deze verzamelwoede, hevig en van korte duur.

Toen ik de meeste Philips Plano modellen in bezit had, was ik ze beu en heb bijna het hele zaakje de deur uit gedaan, inclusief de HiQ sets. De complete B6X62A ging rechtstreeks naar René Rijzewijk in (toen nog) Alkmaar. De B7X73A en de B7X83A gingen naar een koper uit Delft, en via een omweg is diezelfde B7X73A ook bij René Rijzewijk terecht gekomen.


De B7X73A die Pim indertijd de deur uit deed

Enfin, de B7X73A is een geweldige radio, en ook de enige waarvan ik spijt heb gehad dat ik hem weggedaan heb. Mede bepalend voor de keuze toen om de B7X73A de deur uit te doen is dat mijn technische kennis nog niet zo was als die nu is, en ik destijds deze radio niet goed aan het spelen kreeg. Het geluid en de ontvangst waren niet best vanwege de verlopen weerstanden. Ik had toen te weinig geduld om die problemen te onderzoeken en op te lossen, waardoor deze radio ervoer als een teleurstelling. 

In de loop der jaren heb ik mijn oude B7X73A (nu in bezit van René) op de voet gevolgd en geconcludeerd dat mijn teleurstelling van toen niet terecht was. Enkele weken geleden moest ik weer aan deze tijd denken en de wens rees om weer een Philips B7X73A in huis te hebben. Waarom persé een B7X73A ? Omdat dit een OTL radio is met een geweldig geluid en een sobere, strakke vormgeving. De vormgeving van bijvoorbeeld de B6X62A kan mij veel minder bekoren. Maar dat is een kwestie van smaak.

Toevallig maakte René mij erop attent via een posting op het radioforum dat er een B7X73A op Marktplaats stond. Ik ben er achteraan gegaan en met enige moeite lukte het me de radio te kopen. Helaas ontbreken de originele boxen, bij de radio zat een Amroh basreflexkast met daarin een Philips 9710AM luidspreker, ook niet verkeerd, maar ik wil er toch de Philips AD5035A basbox en de twee AD5036B hogetonenstralers bij zoeken.


De nieuwe radio, voor de schoonmaak

Thuisgekomen met de radio heb ik deze meteen aan een inspectie onderworpen. Het binnenwerk is volledig origineel, het chassis is nog nooit uit de kast geweest. Geen roest op het chassis, en de schaal zit nog strak in de verf. De buitenkant is een ander verhaal, daar zal toch het een en ander aan moeten gebeuren. Het skai op de bovenzijde is erg smerig, en op de zijkanten is de lak verweerd. Het resultaat van deze inspectie:

  • De kast moet afgebeten en opnieuw gelakt worden
  • Het skai kan blijven zitten en hoeft alleen schoongemaakt te worden
  • Het chassis ontdoen van stof
  • Toonregeling gaat stroef, wellicht uit elkaar halen en reinigen
  • Teercondensatoren vervangen omdat de radio regelmatig gebruikt gaat worden
  • Alle weerstanden nameten op verlopen exemplaren

Ik ben begonnen met het schoonmaken van het chassis. Dat doe ik voorzichtig met een vochtige doek die in verdunde ammonia is gedrenkt. Een secuur en tijdrovend werkje. Daarna weer alles afnemen met een vochtige doek om ervoor te zorgen dat er geen ammonia achterblijft. Het resultaat is een schoon en stofvrij chassis.


Terwijl het chassis staat te drogen begin ik met het afbijten van de kast. Hierbij plak ik het skai af, zodat dit niet blootgesteld wordt aan de afbijt. Na 3 keer insmeren met afbijt is de kast "kaal". De houten delen afgenomen met terpentine, laten drogen en licht opgeschuurd. Daarna met een vochtige doek alles stofvrij gemaakt. Nadat het hout een nacht heeft kunnen drogen heb ik de zijkanten 2x gebeitst met een wengé houtbeits.


De teercondensatoren worden vervangen omdat de radio regelmatig gebruikt gaat worden


Op deze foto zijn de vervangers van de papiercondensatoren te zien, het zijn de bekende mosterdkleurige Philips polyester condensatoren


Voor de behandeling


De kale kast


De kast is weer op kleur

De radio is nu voorzien van 3 lagen vernis. Dit laat ik even zo, in een later stadium zal ik de radio licht opschuren en opnieuw lakken.

De teercondensatoren heb ik allemaal vervangen, te weten:

  • C25 Volgens schema 0,12 uF, in werkelijkheid 33000 pF / 125 volt

  • C58 Volgens schema 12000 pF, in werkelijkheid 5600 pF / 400 volt

  • C62 2700 pF / 400 volt

  • C65 3300 pF / 400 volt *

  • C75 0,1 uF / 400 volt

  • C79 1500 pF / 400 volt

  • C154 1000 pF / 400 volt

  • C155 10000 pF / 125 volt

  • C157 1200 pF / 400 volt

  • C161 Volgens schema 82000 pF, in werkelijkheid 0,33 uF / 400 volt

  • C162 82000 pF / 400 volt

* De C65 is een vraagteken. C65 is volgens schema een 560 pF keramische condensator, die volgens schema tussen R79 en massa zit. Echter, in werkelijkheid zit deze in serie tussen R79 en C63 (elco) en is een teercondensator 3300 pF / 400 volt. Er zitten nogal wat afwijkingen in de waardes van de condensatoren.

De volgende klus is het nakijken van de toonregeling. Deze gaat erg stroef en ik ga deze helemaal demonteren. Het geheel maak ik dan schoon met ammonia zodat alle vettigheid oplost. Vet dat hard wordt en stof vasthoudt zorgt ervoor dat in de loop der jaren de toonregeling steeds zwaarder gaat "lopen" en de kans steeds groter wordt dat een van de bowdenkabels of knopjes breekt. Door de ammonia zullen ook de contacten weer schoon worden en prima werken. Na deze tijdrovende klus (ca. 2 uur) werkt de toonregeling weer als nieuw. Belangrijk is alle aansluitingen goed te noteren voor je de kabeltje los gaat solderen, het schema is niet altijd even duidelijk. Zelf opschrijven maakt de kans op vergissingen / onduidelijkheden bij het weer aansluiten van de toonregeling veel kleiner is mijn ervaring.

Pim Vercoulen